|
X-XI w. |
Na zboczach góry św. Marcina (na
terenie dzisiejszej wsi Zawada) znajduje się jedno z największych w
Polsce grodzisk wczesnośredniowiecznych, zajmujące pow. kilku
hektarów. Wokół grodziska archeolodzy natrafili na ślady kilku osad
z wczesnego średniowiecza. Gród przestał funkcjonować prawdopodobnie
w latach 40-tych XI w., zostałby więc zniszczony podczas powstania
ludowego skierowanego przeciw możnym i kościołowi za panowania
Mieszka II i Kazimierza Odnowiciela. |
| 1124
r. |
Pierwsza historyczna wzmianka o osadzie noszącej nazwę Tarnów
w dokumencie legata Idziego, który wystawił go dla klasztoru
benedyktynów w Tyńcu, potwierdzającym posiadłości tego klasztoru.
Dokument ma mylną datację 1105 r. i nie zachował się w oryginale.
Tarnów miała nadać klasztorowi w Tyńcu królowa Judyta, druga żona
Władysława Hermana. |
| 1327
r. |
Spycimir Leliwita, na drodze kupna i zamiany z Leonardem
herbu Rawicz, został właścicielem całej wsi Tarnów Wielki (teren
dzisiejszego miasta Tarnowa). |
| 1330
r. |
(7
marca) Król Polski Władysław Łokietek wystawił w Krakowie przywilej
pozwalający Spycimirowi Leliwicie założyć miasto na prawie
niemieckim, na terenie jego wsi zwanej Tarnów Wielki. Mieszczanie
tarnowscy mieli się posługiwać takimi prawami i zwyczajami jak w
mieście Krakowie. W tym samym roku Spycimir ukończył budowę zamku na
górze św. Marcina, którego ślady ruin zachowały się do
dzisiaj. |
| 1400
r. |
Biskup
Krakowski Piotr Wysz dokonał podniesienia kościoła parafialnego pod
wezwaniem Marii Panny do godności kolegiaty. |
| 1445
r. |
Pierwsza wzmianka żródłowa o tarnowskim Żydzie (Kalef iudeus
de Tarnow), który zajmował się handlem jedwabiem. |
| 1448
r. |
Miasto
Tarnów posiada mury obronne zbudowane poza wałem i fosą, biegnące
dzisiejszymi ulicami: Wałową, Targową, Bernardyńską i
Szeroką. |
| 1467
r. |
W
Tarnowie funkcjonuje wodociąg. Wodę do miasta sprowadzano
drewnianymi bukowymi rurami z ujęcia w Krzyżu. Wodociągiem opiekował
się "rurmagister" (rurmistrz). Miasto posiadało również kanalizację,
którą konserwował "magister cannalium". |
| 1468
r. |
Poza
murami miasta od strony południowo-wschodniej został zbudowany
klasztor i kościół OO Bernardynów. |
1482-
1494 r. |
Pożary
i zaraza panujące w mieście doprowadziły do okresowego upadku
miasta. |
| 1536
r. |
W
kolegiacie tarnowskiej powstają pomniki nagrobne Tarnowskich. Pomnik
Barbary Tęczyńskiej, pierwszej żony hetmana Jana Tarnowskiego
(1488-1561), został wyżeźbiony przez włoskiego mistrza Jana Marię z
Padwy (Padovano). |
1554-
1560 r. |
Właściciel miasta Tarnowa, Hetman Wielki Koronny Jan
Tarnowski, wydał instrukcje odnośnie sprawowania urzędów miejskich,
obrony miasta, zachowania się mieszczan w czasie pożaru, organizacji
rzemiosła. |
| 1559
r. |
Hetman
Jan Tarnowski uczynił fundację na rzecz szkoły tarnowskiej
(Akademioli). |
| 1561
r. |
(16
maj) Śmierć hetmana Jana Tarnowskiego. W Tarnowskiej kolegiacie
został wybudowany w prezbiterium kościoła jeden z najpiękniejszych w
Polsce pomników nagrobnych doby renesansu. Pomnik zaprojektował i
wyrzeźbił Jan Maria Padovano, ukończony został w 1573 r.
|
| 1570
r. |
Tarnów
przeszedł, na drodze małżeństwa córki hetmana Tarnowskiego Zofii z
Konstantym Ostrogskim, w ręce książąt Ostrogskich. Za czasów księcia
Ostrogskiego w Tarnowie osiedla się liczna kolonia Szkotów
zajmujących się handlem. W kamienicy, noszącej dziś numer Rynek 20,
funkcjonuje ariańska kaplica. |
| 1588
r. |
Po
śmierci księcia Konstantego Ostrogskiego miasto Tarnów wraz z
okolicą (tzw. hrabstwo tarnowskie) dostaje sie w ręce kilku
właścicieli, co nie sprzyja rozwojowi miasta. |
| 1653
r. |
Kolejna zaraza w Tarnowie i okolicy. Zmarło w tym czasie
ponad 2 tys. osób. |
| 1655
r. |
(4
października) Szwedzi rabują miasto i nakładają na mieszczan wysokie
okupy w wysokości 11 tys. zł p. |
| 1662
r. |
Tarnów
liczył 768 mieszkańców. W XVI w. zaś około 2 tys. mieszkańców.
Zarazy, pożary i wojna ze Szwedami spowodowały wyludnienie
miasta. |
| 1723
r. |
Właścicielami Tarnowa stają się XX Sanguszkowie herbu Pogoń
Litewska. Książę Paweł Karol Sanguszko, Marszałek Wielki Litewski,
zaczyna porządkować sprawy miasta i dba o zabudowę pustych
placów. |
| 1767
r. |
W
Tarnowie powstał pierwszy stały urząd pocztowy. "Pocztmagistrem"
Jego Królewskiej Mości został mieszczanin Mateusz Morozowicz.
|
| 1772
r. |
(31
lipca) Do Tarnowa wkroczyły wojska austriackie pod wodzą gen.
d`Altony. Ogłoszono publicznie manifest cesarzowej Marii Teresy o
poddaniu kraju "pod protekcję cesarzowej". Tarnów znalazł się w tzw.
Królestwie Galicji i Lodomerii.
Na 146 lat nastąpiła utrata
niepodległości tej części Polski. |
| 1782
r. |
Tarnów
został siedzibą cyrkułu, jednostki administracyjnej w
Galicji. |
| 1785
r. |
Utworzenie biskupstwa w Tarnowie. |
| 1787
r. |
Książę
Hieronim Sanguszko zrzekł się swych praw dominialnych nad Tarnowem,
miasto uwolniło się spod władzy dziedziców. |
| 1794
r. |
(14
marca) W Tarnowie urodził się Józef Bem, późniejszy generał walczący
o niepodległość Polski i Węgier. |
| 1846
r. |
(18
lutego) Wybuch powstania krakowskiego i rabacji chłopskiej. Okolice
Tarnowa stały się główną areną tych wydarzeń. |
| 1852
r. |
Tarnów
został połączony linią kolejową z Krakowem. |
| 1863
r. |
(luty)
Tarnowianie w Kompanii Strzelców Tarnowskich pod dowództwem kpt.
Uhmy biorą udział w bitwie pod Miechowem. W Powstaniu Styczniowym
wzięło udział ponad 600 ochotników z Tarnowa i okolicy.
|
| 1870
r. |
Tarnów
liczy 21.779 mieszkańców i jest 3 miastem w Galicji po Lwowie i
Krakowie. |
| 1876
r. |
Tarnów
został połączony linią kolejową z Nowym Sączem i
Leluchowem |
| 1878
r. |
W
mieście Tarnowie wprowadzono oświetlenie gazowe. |
| 1881
r. |
Ukazał
się pierwszy numer tygodnika "Pogoń" (gazeta ta wydawana przez
Józefa Pisza wychodziła do 1914 r.). |
| 1888
r. |
W
Tarnowie utworzone zostało pierwsze na ziemiach polskich Muzeum
Diecezjalne, gromadzące zabytki sztuki sakralnej. |
| 1910
r. |
Powstała w Tarnowie elektrownia miejska, wybudowany został
gmach dworca kolejowego. |
| 1911
r. |
W
Tarnowie utworzono Związek Walki Czynnej i Związek
Strzelecki. |
| 1912
r. |
Powstały kluby sportowe: "Czerwoni", "Pogoń",
"Samson". |
| 1914
r. |
(sierpień) Z Tarnowa wyruszają na pole walki Polskie Drużyny
Strzeleckie. Ogółem co piąty legionista pochodził z Tarnowa.
|
| 1914
r. |
10
listopada wkraczają do Tarnowa wojska rosyjskie i pozostają do 6
maja 1915 r. |
| 1914
r. |
24/25
grudnia - bitwa pod Łowczówkiem. |
| 1916
r. |
(styczeń) W Tarnowie odbył się Zjazd PSL "Piast", w którym
uczestniczyli m.in.: Witos, Bojko, Długosz, Dubiel. |
| 1918
r. |
Powstał Sokoli Klub Sportowy "Tarnovia" i drużyna piłkarska
tego klubu. |
| 1918
r. |
(30/31
października) Tarnów jako pierwsze miasto w Polsce uzyskał
niepodległość. |
| 1927
r. |
Rozpoczęta została budowa Państwowej Fabryki Związków
Azotowych w Mościcach. |
| 1939
r. |
(28
sierpnia) Na dworcu kolejowym w Tarnowie o godz. 23.18 wybuchła
bomba zegarowa pozostawiona w przechowalni bagażu przez dywersanta
niemieckiego A. Guzę. Zginęło 20 osób, 35 zostało rannych. II wojna
światowa zaczęła się w Tarnowie. |
| 1940
r. |
(14
czerwca) Spod łaźni żydowskiej (mykwy) wyruszył pierwszy transport
więźniów do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Tarnowscy
więźniowie, w liczbie 728 osób, mieli najniższe numery
obozowe. |
| 1943
r. |
(2-3
września) Ostateczna zagłada tarnowskiego getta. |
| 1945
r. |
(18
stycznia) Wyzwolenie Tarnowa spod hitlerowskiej okupacji przez
wojska radzieckie. |
| 1945
r. |
Na
bazie istniejącego od 1927 r. Muzeum Miejskiego powstało Muzeum
Ziemi Tarnowskiej. |
| 1956
r. |
W
okresie "polskiego października" powstały w Tarnowie Komitety
Rewolucyjne. Pomoc Tarnowa dla Węgier (krew, żywność). |
| 1957
r. |
W
Tarnowie powstał Państwowy Teatr Ziemi Krakowskiej im. Ludwika
Solskiego |
| 1968
r. |
Manifestacja młodzieży tarnowskiej pod pomnikiem A.
Mickiewicza na pl. Kazimierza Wielkiego w związku z wypadkami
marcowymi. |
| 1975
r. |
(1
czerwca) W ramach zmian w podziale administracyjnym kraju powstało
województwo tarnowskie. |
| 1987
r. |
Wizyta
Ojca Świętego Jana Pawła II w Tarnowie |
| 1991
r. |
Likwidacja jednostek wojskowych w Tarnowie |
| 1998
r. |
(19
maja) Powołanie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w
Tarnowie |
| 1999
r. |
(1
stycznia) W wyniku zmian w podziale administracyjnym kraju utworzono
powiat tarnowski przynależny do województwa małopolskiego
|